De kloof tussen wetenschap en praktijk

door Margot Peeters

Hoe kun je er als wetenschapper voor zorgen dat je onderzoek de professional in de praktijk bereikt? Community engaged research begint steeds meer voeten aan de grond te krijgen in de wetenschap en heeft de potentie om de kloof tussen wetenschap en praktijk te dichten. In deze vorm van onderzoek hebben maatschappelijke vraagstukken een centrale rol en worden stakeholders betrokken om mee te denken over de richting van onderzoek. Maar hoe doe je dat nu precies, de “community engagen” en waarom zou je dat doen? En vormt community engaged research een bedreiging voor de onafhankelijkheid van de wetenschap?  

Kennis

Community engaged research probeert wetenschappelijk kennis te verbinden aan actuele maatschappelijke vraagstukken. Deze wetenschappelijke kennis hoeft niet altijd opnieuw verworven te worden. Soms is het belangrijker om een goede synthese te maken van de kennis die er al is. De uitdaging ligt vaak in het op juiste wijze integreren van kennis om meer begrip te krijgen van gedrag en processen. In een academische wereld waar jarenlang de nadruk heeft gelegen op output, is er meer dan voldoende informatie voor handen. Hoe we deze informatie op een effectieve en bruikbare manier kunnen ordenen zodat ze actuele vraagstukken beantwoorden zal in de toekomst meer en meer centraal komen te staan. Een aantal mooie initiatieven haken in op deze ontwikkeling. Zo zijn er op specifieke thema’s databases (Maslo) gecreëerd van beschikbare wetenschappelijke artikelen, en zijn er tools ontwikkeld om in korte tijd een groot aantal wetenschappelijke papers te screenen op relevantie en bruikbaarheid (ASreview).

Wisselwerking

Een ander kenmerk van community engaged research is de wisselwerking tussen praktijk en wetenschap, waarbij kennis zowel top-down als ook bottom-up ontwikkeld en gedeeld wordt¹. De noodzaak van die wisselwerking is goed zichtbaar bij de ontwikkeling van nieuwe interventies. Het ontwikkelen van een interventie en evalueren van de effectiviteit gebeurt vaak in een gecontroleerde setting (bijv. goed getrainde professionals, controleren van interacterende factoren, duidelijke programma beschrijving). De uitkomsten van dit soort onderzoek bieden geen garantie voor een succesvolle implementatie van interventies in een andere context. Neem bijvoorbeeld het mentaal welbevinden van jongeren en interventies op scholen. Het succes van een school interventie is deels afhankelijk van het enthousiasme, de nauwkeurigheid, de skills en de overtuiging van de mentor/docent die uiteindelijk de interventie aanbiedt in zijn of haar les. Iedere docent of mentor zal het met me eens zijn dat de waan van een schooldag het onmogelijk maakt om een interventie of lesstof precies zoals het op papier staat over te brengen aan leerlingen. De vraag is ook of datgene op papier het uitgangspunt moet zijn voor een succesvolle interventie of dat we meer flexibiliteit moeten creëren binnen interventies². Dat biedt ook ruimte voor co-creatie waarbij niet centraal komt te staan wat de wetenschap de praktijk “oplegt”, maar kijkt waar de wetenschap een toegevoegde waarde kan bieden.

Relevantie

Binnen de academische wereld wordt community engaged research soms ervaren als een bedreiging voor het intellectueel denken en de onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek. De vraag is echter of het wel een bedreiging is, of dat community engaged research juist kansen biedt voor de wetenschap. Wetenschappelijk onderzoek produceert niet alleen kennis maar voorziet deze kennis ook van legitieme waarde³.  Door actuele maatschappelijke vraagstukken meer leidend te laten zijn voor wetenschappelijk onderzoek creëren we de mogelijkheid om datgeen wat er al gedaan wordt in onze maatschappij te legitimeren, of juist niet. En wanneer wetenschappelijke legitimatie ontbreekt, dan ligt er ruimte voor onderzoekers om nieuwe innovatieve, fundamentele ideeën te introduceren. De relevantie van onderzoek is geboren …

Referenties

1. Durlak, J. A., & DuPre, E. P. (2008). Implementation matters: A review of research on the influence of implementation on program outcomes and the factors affecting implementation. American journal of community psychology, 41(3), 327-350. https://doi.org/10.1007/s10464-008-9165-0
2. Harn, B., Parisi, D., & Stoolmiller, M. (2013). Balancing fidelity with flexibility and fit: What do we really know about fidelity of implementation in schools?. Exceptional Children, 79(2), 181-193. https://doi.org/10.1177/0014402913079002051
3. Bell, M., & Lewis Jr, N. (2022). Universities claim to value community-engaged scholarship: So why do they discourage it?. Public Understanding of Science, https://doi.org/10.1177/09636625221118779